
MADDE BAĞIMLILIĞI
Psikolojik DanışmanBu bir madde bağımlılığı mıdır?
Bir madde kullanmaya ara verildiğinde yoksunluk hissettiriyorsa, zamanla madde
kullanım sıklığı ve dozu artıyorsa madde bağımlılığından söz edilebilir. Madde, sigara ve
tütün ürünleri, alkol, uyuşturucu veya uyarıcı maddeler olabilir. Madde bağımlılığı,
vücudun işlevlerini olumsuz yönde etkileyen maddelerin kullanılmasından dolayı zarar
görüldüğü halde bu maddelerin kullanımının bırakılamamasıdır.
Bunlar size tanıdık geliyor mu?
- Planlanandan daha büyük ölçüde ve daha uzun süreli madde kullanmak,
- Madde kullanımını bırakmak, denetim altında tutmak için sürekli bir çabalamak ve sonuç
alamamak, - Madde kullanılmadığı sürelerde yoksunluk hissetmek,
- Madde kullanımından dolayı sosyal hayatınızda bir kısıtlanma, azalma olmuşsa,
- Sarhoşluk ya da istenen etkiyi sağlamak için belirgin olarak artan ölçülerde madde
kullanma gereksiniminin olması, - Aynı ölçüde madde kullanımının sürdürülmesine karşın, belirgin olarak daha az etki
hissetmeye başlamak, - Kolay kızma, öfke ya da saldırganlık davranışlarınız olması,
- Sinirlilik, bunaltı, huzursuzluk veya uyku sorunların yaşanması,
- Yeme isteğinde azalma ya da kilo vermeye başlanması,
- Normal yaşam ve davranışlarından uzaklaşmaya başlanması gibi durumlar bağımlılığı
anlamak için ipucu verebilir.
Biz madde bağımlılığına karşı ne yapıyoruz?
Kişinin madde kullanımı hakkında farkındalık geliştirmesi için psikolojik danışma
sürecini kullanıyoruz. Danışma sürecinde bağımlılığın farkına varılması ve
dezavantajlarının görülmesi için çalışma yapıyoruz. Davranışsal görevler oluşturarak
davranışlarını kontrol etme becerisi konusunda psiko-eğitim veriyoruz.
Neyi hedefliyoruz?
- Madde kullanımına yönelik farkındalığın gelişmesi,
- Yoksunluk hissiyle mücadele etme yöntemlerinin öğrenilmesi,
- Madde kullanımı yerine işlevsel davranışlarını öğrenilmesi ve pekiştirilmesi,
- Öfke ve saldırganlığa yönelik öfke kontrolünün öğrenilmesi,
- Sinirlilik, kızma veya uyku sorunlarıyla baş etmeyi öğrenme
Ekstralar
2021 yılı Dünya Uyuşturucu Raporuna göre;
- 2019 yılında 15-64 yaş grubundaki yaklaşık 275 milyon kişi, her 18 kişiden 1’i en az bir
kere uyuşturucu madde kullanmıştır. Bu bulgu 15-64 yaş grubu arasındaki toplam dünya
nüfusunun yüzde 5.5’ini oluşturmaktadır. - Uyuşturucu kullanımının kadınlarda erkeklere nazaran daha düşük olduğu görülmektedir.
- Geçen 10 yıl boyunca uyuşturucu madde kullanımına bağlı ölümler 2 kat artmıştır. 2019
yılında madde kullanımına bağlı olarak yaklaşık 500 bin kişi hayatını kaybetmiştir. Bu
ölümlerin yarısından fazlası Hepatit C’ye bağlı karaciğer kanseri, siroz ve diğer kronik
karaciğer hastalıkları nedeniyle ortaya çıkmıştır.
2021 yılı Avrupa Uyuşturucu Raporu’na göre;
- Esrar, en yaygın kullanılan uyuşturucu maddedir.
- Esrar, diğer maddelerden yaklaşık beş kat daha fazla kullanılmaktadır.
Avrupa Birliğinde yaklaşık 83 milyon yetişkinin (15-64 yaş) veya yetişkin nüfusun
yüzde 28, yaşamları boyunca en az bir kez yasa dışı uyuşturucu madde kullandığı
tahmin edilmektedir.
Ergenlik dönemi madde kullanımına başlanması açısından en riskli dönemdir. Bunun nedeni
ise ergenlik döneminin oldukça zor, karmaşık ve dalgalı bir dönem olmasıdır. Merak ve “bir
kereden bir şey olmaz” düşüncesi kullanıma başlanılmasına neden olabilir. Ergenler aynı
zamanda sosyal ortamlarda kabul görme ve kendilerini kanıtlama, kabul ettirme isteğiyle de
madde kullanımını deneyebilirler.
Özellikle anne babalar çocuklarında oluşan farklı durumları gördüklerinde tepkisel
davranmaktan kaçınmalıdır. Bu durumların ergenlik döneminden kaynaklanabileceğini
gözden kaçırmamakla birlikte madde kullanımı şüphesi kesinleştiğinde de kesinlikle
yargılamamalıdır ve eleştirmemelidir. Madde kullanımının olumsuz etkilerini anlatarak sebep
olacağı kötü sonuçları aktarmak daha faydalı bir yaklaşım olacaktır.
Madde bağımlılığı tedavisi sürecinde açık, doğru iletişim ve bağımlının yaşadıklarını
yakınlarıyla paylaşması önemlidir.
Bağımlılık tedavisi kişiye, kullanılan maddenin cinsine ve kullanım süresine göre değişiklik
gösterir.
İyileştikten sonra gerekli sosyal ve psikolojik tedbirler alınmazsa, bağımlılığın yineleme oranı
çok yüksektir.